Những đồi chè xanh mướt nhìn từ trên cao

    Cây chè bén duyên với vùng đất vùng cao Mường Khương từ những năm 70 của Thế kỷ trước theo chủ trương của Đảng, nhà nước ta về xây dựng vùng kinh tế mới. Kể từ khi cây chè có mặt tại đây, các vùng đất hoang sơ nhất cũng đã nhanh chóng trở thành những đồi chè xanh ngút ngàn. Giờ đây, không chỉ là cây thoát nghèo, chè còn trở thành loại cây làm giàu cho bà con các dân tộc địa phương. Là một trong những huyện có diện tích chè lớn của tỉnh Lào Cai, chính vì thế cây chè đã và đang đóng góp một phần không nhỏ vào nền kinh tế - xã hội của huyện nhà, đặc biệt là những vùng nông thôn; góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống và thực hiện tốt chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới nơi đây. Hiện toàn huyện Mường Khương có tổng diện tích chè tập trung là 4.055 ha trong đó chè kinh doanh trên 2.586 ha, chè kiển thiết cơ bản gần 1.500 ha, chè trồng mới 860 ha, năng suất bình quân 87 tạ/ha, sản lượng chè búp tươi 6 tháng đầu năm đạt trên 10.200 tấn, giá trị sản lượng đạt gần 72 tỷ đồng. Những năm qua huyện Mường Khương xác định xây dựng vùng chè nguyên liệu chất lượng cao, coi cây chè là loại cây công nghiệp chủ lực đem lại nguồn thu nhập lâu dài và ổn định xóa đói giảm nghèo cho người dân địa phương. Với chủ trương này, ngay từ đầu huyện đã tập trung chỉ đạo các cơ quan chuyên môn hướng dẫn chuyển giao kỹ thuật cho các hộ nông dân trồng chè, khuyến khích hộ trồng chè bằng các chính sách vay ưu đãi phân bón, thuốc trừ sâu, tạo điều kiện mở đường và lập các trạm thu mua, thực hiện cơ chế mua và thanh toán nhanh dứt điểm đối với nông dân nên tạo được tâm lý phấn khởi cho người trồng chè. Thấy trồng chè chỉ đầu tư một lần mà có thu hoạch lâu dài, nhất là triển vọng đầu ra ổn định, được giá, đặc biệt là trồng chè giống mới chất lượng cao và chăm sóc theo khoa học thì năng suất có thể gấp nhiều lần trồng các cây khác trên cùng đơn vị diện tích đã kích thích nhiều hộ dân mạnh dạn tham gia vào dự án phát triển vùng chè nguyên liệu chất lượng cao của huyện.

Chè được trồng nhiều tại các xã Bản Sen, Bản Lầu, Lùng Vai, Thanh Bình

    Những năm qua nhờ làm tốt công tác chỉ đạo, tuyên truyền vận động người dân mạnh dạn chuyển đổi diện tích đất nông nghiệp kém hiệu quả sang trồng cây chè đã chó thấy lợi ích lớn lao từ cây chè đem lại. Góp phần giúp người dân địa phương có nguồn thu nhập ổn định, từng bước vươn lên thoát nghèo và làm giàu chính đáng trên chính mảnh đất vùng cao. Minh chứng rõ nét nhất đó hàng nghìn hộ nông dân tại các xã Bản Lầu, Bản Xen, Lùng Vai, Thanh Bình có thu nhập ổn định, hộ thấp cũng cho thu từ 3 - 5 triệu đồng/tháng, hộ nhiều từ 20 - 30 triệu đồng/tháng từ việc trồng chè. Gia đình Bà Trần Thị Cúc - Thôn Na Phả - xã Bản Xen là một điển hình. Với hơn 1 ha chè Tuyết Shan trên 20 năm tuổi được chăm sóc chu đáo hàng tháng cho gia đình Bà thu hàng chục triệu đồng. Nếu như những năm 2015 trở về trước người ta chỉ có thấy những đồi chè xanh mướt tại các xã vùng thấp. Thì giờ đây chè còn được trồng và phát triển tại các xã vùng cao như Nấm Lư, Lùng Khấu Nhin, Cao Sơn, Tả Thàng... góp phần không nhỏ vào công tác xóa đói giảm nghèo tại địa phương. Gia đình Anh Sùng Lẳng - Thôn Pa Cheo Phìn A - xã Cao Sơn là một trong những hộ nông dân mạnh dạn chuyển đổi diện tích đất trồng ngô kém hiệu quả sang trồng chè. Năm 2018, gia đình anh Lằng nhận trồng hơn 0,6 ha chè chất lượng cao Ô long. Được hỗ trợ về giống, cùng sự hướng dẫn tận tình, chu đáo của cán bộ khuyến nông xã về kỹ thuật trồng, chăm sóc do đó diện tích chè của gia đình anh sinh trưởng và phát triển tốt. Vụ chè năm nay giá thu mua lên cao, nương chè được gần 4 năm tuổi của anh được trồng, đốn tỉa và chăm sóc đúng kỹ thuật do đó cho thu hoạch 10 ngày một lứa, với giá bán bán bình quân 12. 000 - 13.000 đồng/kg chè búp tươi, trung bình mỗi tháng anh thu 6-7 triệu đồng.

 

Chè giờ đây không chỉ được trồng nhiều tại các xã vùng thấp, mờ đã được trồng và phát triển tại một số xã khó khăn như Nấm Lư, Lùng Khấu Nhin, Cao Sơn, Tả Thàng

    Có lợi nhuận, các hộ đã dồn hết công sức, vốn vào trồng và chăm sóc chè, nhờ đó chất lượng và năng suất chè càng tăng lên rõ rệt. Cùng với thành công trong việc nâng cao năng suất, chất lượng đồi chè, việc triển khai kế hoạch trồng mới mở rộng vùng nguyên liệu chè của địa phương cũng được các hộ nhân dân tham gia rất sôi nổi. Hiện nay xã Cao Sơn có trên 241 ha diện tích chè chủ yếu là các giống chè Ô long, chè Shan. Những năm qua cây chè thực sự là một cây trồng chủ lực, cứu cánh cho các hộ dân, đặc biệt là các hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn có thêm nguồn thu nhập cho gia đình. Thấy được lợi ích đem lại từ cây chè năm 2022 cấp ủy, chính quyền xã Cao Sơn đã chỉ đạo các ban ngành, đoàn thể, cán bộ được giao phụ trách các thôn trực tiếp xuống các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tiếp tục chuyển đổi một số diện tích đất nông nghiệp kém hiệu quả sang trồng cây chè. Theo kế hoạch năm nay toàn xã Cao Sơn sẽ trồng 40 ha. Thời điểm hiện tại bà con nông dân đã đăng ký trồng 65 ha, vượt trên 160% so kế hoạch. Hiện nay nhân dân đã tiến hành xong phần đào rạch, chuẩn bị các điều kiện cho việc trồng chè.

    Việc trồng và phát triển diện tích chè của địa phương cũng tương đối thuận lợi do khâu tiêu thụ từ các nhà máy đứng chân trên địa bàn, tạo điều kiện cho các hộ dân có đầu ra ổn định. Tất cả các doanh nghiệp sản xuất chè đều đang xuất khẩu thuận lợi. Thị trường xuất khẩu chè của huyện Mường Khương chủ yếu là Pakistan, Đài Loan và Nga, với giá bán bình quân khoảnh 2,1 - 2,2 đô la Mỹ/kg. Để có khâu tiêu thụ sản phẩm chè búp tươi thuận lợi cho người dân. Các nhà máy, các doanh nghiệp đã có những liên kết tiêu thụ sản phẩm. Đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn huyện có 06 tổ chức, cá nhân liên kết tiêu thụ toàn bộ sản phẩm chè búp tươi cho nhân dân chế biến ra các phân khúc sản phẩm khác nhau phục vụ thị trường nội tiêu, xuất khẩu. Điển hình là Công ty cổ phần chè Thanh Bình, Hợp tác xã chè Mường Khương, Cơ sở Tạ Đức Phương đều có công suất thiết kế 80 tấn chè búp tươi/ngày, nhu cầu nguyên liệu khoảng 10.000 tấn chè búp tươi (chè shan)/năm; sản phẩm sau chế biến là chè xanh xuất khẩu đi thị trường Trung đông, Trung Quốc. Công ty TNHHMTV Mường Hoa: Công suất 6 tấn chè búp tươi/ngày, nhu cầu 900 tấn chè búp tười (chè Kim tuyên)/năm. Sản phẩm sau chế biến là chè ô long xuất khẩu đi Đài Loan. Công ty cổ phần chè Cao Sơn: Công suất thiết kế 10 tấn chè búp tươi/ngày, nhu cầu 1.500 tấn chè búp tươi (chè shan, kim tuyên)/năm. Sản phẩm sau chế biến là các loại chè xanh phục vụ thị trường nội tiêu. Công ty cổ phần trà Tiên Thiên: Chuyên sản xuất các sản phẩm trà cao cấp như: bạch trà, hồng trà ... xuất khẩu đi châu âu và phân khúc cao cấp của thị trường nội tiêu. Công ty cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm chè búp tươi cổ thụ. Ngoài ra tại các xã vùng thấp, công ty cổ phần chè Phong Hải cũng bao tiêu khoảng 5.000 tấn chè búp tươi/năm. Như vây, tổng nhu cầu nguyên liêu của 6 nhà máy và công ty chè Phong Hải khoảng 38 nghìn tấn/năm. Hiện tại vùng nguyên liệu chè của huyện  cung cấp khoảng 22 nghìn tấn (đáp ứng khoảng 60% nhu cầu nghuyên liệu của các nhà máy). Với những thuận lợi và nhu cầu tiêu thụ sản phẩm chè búp tươi của bà con, đã tạo niềm tin, phấn khởi đối với nhân dân các dân tộc địa phương, không chỉ góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống cho người dân, mà qua đó giúp cho các địa phương xác định các cây trồng chủ lực, nâng cao giá trị kinh tế, xóa đói giảm nghèo địa phương.

Đảng, Nhà nước hỗ trợ giống chè cho bà con

 

Cán bộ khuyến nông hướng dẫn kỹ thuật trồng chè cho bà con 

Hệ thống dây truyền sản xuất chè không ngừng được nâng cấp, cải tiến kỹ thuật đáp ứng ngày càng tốt hơn cho việc sản xuất chè chất lượng cao tại địa phương

    Để thực hiện hiệu quả xây dựng vùng chè nguyên liệu đạt chất lượng thời gian tới huyện Mường Khương tập trung vào việc chỉ đạo các xã, thị trấn đẩy mạnh vận động người dân trồng cải tạo thay thế chè già cỗi bằng các giống chè mới cho nắng suất và chất lượng cao. Đối với các diện tích chè nằm trong vùng quy hoạch chè nguyên liệu cho các nhà máy, người dân đã thực hiện tốt việc chăm sóc cũng như áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào thâm canh diện tích chè hiện có để phát triển vùng chè. Bên cạnh đó, huyện cũng đã chỉ đạo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện làm tốt công tác phối hợp với các ngành chuyên môn thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật, hướng dẫn người dân đầu tư chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, thu hái chè đúng kỹ thuật đảm bảo năng suất, chất lượng sản phẩm. Qua đó, giúp cho người dân vùng cao Mường Khương tăng thêm nguồn thu nhập từ cây chè, góp phần vào công cuộc xóa đói giảm nghèo tại địa phương.

Hàng năm tổ chức thành lập các Đoàn tham quan những mô hình, gương điển hình tiên tiến làm giàu từ cây chè

      Với định hướng đúng đắn của cấp ủy, chính quyền địa phương, cây chè đã và đang trở thành cây trồng chủ lực, góp phần phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo bền vững của huyện Mường Khương. Cây chè đã và đang mang đến cho người dân vùng cao nơi đây thêm những mùa xuân mới ấm no, hạnh phúc.