Quang cảnh núi Long Sơn - nơi diễn ra lễ cúng rừng nhìn từ trên cao
Đầu giờ sáng, thầy cúng, người giúp việc cho thầy cúng cùng đông đảo đồng bào dân tộc Nùng trên địa bàn thị trấn Mường Khương đã có mặt đông đủ để chuẩn bị chu đáo cho buổi Lễ cúng rừng, thờ thần rừng trên Núi Long Sơn. Cũng như mọi năm, để sẵn sàng cho Lễ cúng rừng, đồng bảo dân tộc Nùng sẽ chuẩn bị các vật tế lễ đơn giản như: một con gà trống, một con lợn đen bản địa, một vò rượu và cơm trắng. Sau khi lễ vật cúng rừng được chuẩn bị xong, thầy cúng sẽ tiến hành tuần tự các bài cúng. Phần cúng Lễ được chia thành 2 phần: Phần tế sống, tức là các con vật sau khi được rửa mặt, rửa chân sạch sẽ, sẽ được cúng dâng cho thần rừng, mời thần về chứng dám; phần thứ hai là cúng đồ chín, các con vật sau khi cúng sống sẽ được dân làng làm thịt rồi dâng lên mời Thần về hiến hưởng. Khi thực hiện nghi thức cúng, thầy chủ tế sẽ gọi tên các lễ vật rồi mời thần rừng và Sơn thần, thổ địa về dự và nhận các lễ vật mà dân làng đã chuẩn bị.
Chuẩn bị cho Lễ cúng
Khi kết thúc hai bài cúng, cũng là lúc thần rừng và các vị thần đã về và chấp nhận các lễ vật mà dân làng dâng lên. Bài cúng thể hiện lòng biết ơn thần rừng đã chở che cho người dân và mong muốn một năm mới tất cả mọi người có một sức khỏe tốt, nhà nhà sung túc, làm ăn gặp nhiều may mắn. Lễ cúng rừng của dân tộc Nùng không chỉ hạn chế, bó hẹp trong cộng đồng dân tộc Nùng, mà nhiều người dân thuộc các dân tộc khác cũng đều có thể đến đây hành hương, bái lễ để tỏ lòng thành kính.
Lễ cúng được tổ chức trang nghiêm
Ngay sau khi tổ chức xong việc cúng tế, thầy chủ tế, người giúp việc chủ tế, những người trong ban tổ chức sẽ thụ lộc ngay trước đền thờ. Những người còn lại sẽ nấu nướng và ăn uống dưới khu vực bìa rừng cấm.
Đã 3 năm kể từ dịch Covid bùng phát, việc tổ chức lễ cúng rừng chỉ dừng lại ở việc làm lễ gọn gàng với sự góp mặt của các thầy cúng không có người dân. Năm nay người dân phấn khởi khi được tham gia lễ cúng rừng. Điều đặc biệt, để đáp ứng lòng mong mỏi của người dân, năm nay con đường lên với đỉnh núi Long Sơn đã được UBND huyện Mường Khương đầu tư, xây dựng, đảm bảo cho bà con đi lại thuận lợi hơn. Đồng thời, nơi đây hứa hẹn sẽ là địa điểm lý tưởng để du khách tham quan và trải nghiệm với tục lệ cúng rừng của đồng bào dân tộc Nùng.
Nghi lễ kết thúc là những lời chúc cho một năm mới nhiều thắng lợi
Anh Nùng Tấn Tiến, Tổ trưởng Tổ dân Phố Na Khui, thị trấn Mường Khương cho biết: “Mọi năm tổ chức lễ cúng rừng đường lên khó khăn lắm, lối đi thì không có toàn phải đi nhờ hộ nhà dân xung quanh. Năm nay có đường đi thuận tiện bà con nhân dân rất phấn khởi. Đây cũng là động lực để bà con chấp hành tốt hơn mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách Pháp luật của nhà nước, chấp hành nội quy của rừng cấm.”
Cho biết về những nội quy trong khu rừng cấm, Ông Lù Sìn Lền, Tổ dân phố Phố Cũ, thị trấn Mường Khương nói: “Trong không gian thiêng liêng của khu rừng cấm, khi đến đấy tất cả mọi người tham gia buổi Lễ đều phải tự nguyện tuân thủ 6 quy định đã đặt ra đó là: Không múa hát, mất trật tự, mất đoàn kết, mất vệ sinh; Không lấy các loài động thực vật của rừng; Không bàn, tụ tập vi phạm pháp luật; cầu điều thiện, không cầu điều ác…và một số quy định khác”.
Những quy định trong rừng cấm đã được lớp lớp các thế hệ người Nùng hôm ghi nhớ và truyền dạy cho con cháu muôn đời sau. Để rừng mãi được xanh tươi và bảo vệ, tre trở cho dân làng từ đời này sang đời khác.