Nhìn về lịch sử để thấy niềm tự hào cách mạng, 74 năm trước, cùng chung với sự trưởng thành và lớn mạnh của Đảng Cộng sản Việt Nam trong cả nước, phong trào cách mạng ở Mường Khương đã đặt ra đòi hỏi khách quan là phải tăng cường sự lãnh đạo trực tiếp của tổ chức đảng. Ngày 04/4/1949, Tỉnh ủy Lào Cai quyết định thành lập Chi bộ Đảng Bản Lầu do đồng chí Hà Bắc làm Bí thư. Chi bộ Bản Lầu khi thành lập có các đảng viên: Hà Bắc, Trần Phượng, Lục Bình Thuỷ, Chu Văn Kiên, Lục Bỉnh Lợi, Lý Hán Sinh. Cuối năm 1949 đầu năm 1950, Chi bộ được bổ sung thêm các đồng chí đảng viên mới: Trần Ngôn, Nguyễn Văn Thuận, Lục Bỉnh Ngọc. Chi bộ Bản Lầu là chi bộ Đảng đầu tiên ở huyện Mường Khương, được thành lập dựa trên một tập thể nhỏ những đảng viên trung kiên được trưởng thành qua phong trào cách mạng những năm 1946 - 1948 ở địa phương. Trong lúc chiến dịch Lê Hồng Phong đợt 1 diễn ra khẩn trương thì ngày 01/3/1950, Tỉnh ủy Lào Cai quyết định thành lập Ban Cán sự Đảng huyện Mường Khương (Ngày 01/3/1950 được coi là ngày thành lập Đảng bộ huyện Mường Khương). Sự kiện này là mốc son đánh dấu sự trưởng thành lớn mạnh của Chi bộ Bản Lầu, mở ra thời kỳ mới cho quá trình lãnh đạo đấu tranh cách mạng của Nhân dân các dân tộc trong huyện.

         Sau khi thành lập Đảng bộ, mặc dù bị địch càn quét nhiều lần, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện, Nhân dân các dân tộc Mường Khương nêu cao truyền thống yêu nước, anh dũng đấu tranh, đánh bại âm mưu “chia để trị”, “Xứ mường tự trị”, đập tan âm mưu “Phỉ hóa toàn dân” của thực dân Pháp và các thế lực phản động. Ngày 11/11/1950 huyện lỵ Mường Khương được giải phóng khỏi ách chiếm đóng của phỉ.

Bước vào thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội và chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở Miền Bắc, huyện Mường Khương vừa tập trung truy quét bọn phỉ ở khu vực Pha Long, vừa củng cố, xây dựng tổ chức đảng, chính quyền, đẩy mạnh sản xuất, xây dựng hợp tác xã nông nghiệp. Năm 1958, Bác Hồ lên thăm Lào Cai, Người đã khen ngợi Mường Khương là huyện sớm tiến hành công tác định canh, định cư, làm phân bón, làm ruộng bậc thang, xoá bỏ cây thuốc phiện, bảo vệ rừng, giải quyết các tệ nạn xã hội. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, huyện Mường Khương đã chi viện sức người, sức của cho Miền Nam ruột thịt với tinh thần “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”. Tổng số thành niên lên đường nhập ngũ tham gia trên chiến trường miền Nam và chiến trường Lào là 231 người, trong đó có 27 người con của quê hương đã hy sinh và 14 người đã hiến một phần xương máu cho cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc.

         Bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, huyện Mường Khương là một trong những địa phương diễn ra cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc hết sức khốc liệt. Ngày 17/2/1979, chiến sự nổ ra, với ý chí, quyết tâm giữ vững từng tấc đất của cha ông để lại, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, quân và dân huyện Mường Khương đã chiến đấu dũng cảm, kiên cường, buộc địch phải rút khỏi địa bàn huyện. Bước ra từ hoang tàn, đổ nát của chiến tranh với bao khó khăn chồng chất, thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc Mường Khương đã vượt lên khó khăn, thử thách, khắc phục hậu quả nặng nề của cuộc chiến tranh. Năm 1990, huyện chuyển từ địa điểm sơ tán xã Lùng Khấu Nhin về trung tâm huyện lỵ cũ.

         Với ý chí quyết tâm cùng xây dựng lại Mường Khương bằng bàn tay cần cù và trí óc sáng tạo, sau hơn 35 năm đổi mới, trải qua 74 năm, qua 24 kỳ đại hội, Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc huyện luôn đoàn kết một lòng, tự lực tự cường vươn lên thực hiện thắng lợi các nghị nguyết của Đảng bộ huyện cũng như các chương trình đề án, dự án của tỉnh đề ra, tạo bước chuyển mình mạnh mẽ, thể hiện rõ nét nhất là kết quả giữa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXIV.

Mường Khương hôm nay

         Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng: Nông, lâm nghiệp 41,48%; thương mại - du lịch - dịch vụ 36,22%; công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp - xây dựng 22,30%. Nông nghiệp - nông thôn có sự chuyển biến mạnh mẽ. Ngành Du lịch có nhiều khởi sắc. Hạ tầng kinh tế - xã hội, nhất là hạ tầng giao thông được quan tâm đầu tư. Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn hằng năm tăng so với kế hoạch giao. Diện mạo nông thôn có sự thay đổi đáng kể, đời sống Nhân dân các dân tộc được cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân hằng năm trên 7%. Trong tổng số 25 mục tiêu Nghị quyết Đại hội đề ra có 09 mục tiêu đạt và vượt; có 14 mục tiêu đạt trên 70%; 02 mục tiêu đạt dưới 50%.

Chú thích ảnh

         Xây dựng nông thôn mới, với tinh thần quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở, sự vào cuộc quyết liệt của Nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện, đến nay, toàn huyện có 05/15 xã đạt chuẩn nông thôn mới (Bản Lầu, Bản Sen, Lùng Vai, Thanh Bình, Pha Long), đạt 62,5% so với NQĐH.

         Sự nghiệp giáo dục và đào tạo đạt được kết quả quan trọng. Quy mô, mạng lưới trường lớp phát triển phù hợp. Phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi, PCGD tiểu học, PCGD THCS tiếp tục được duy trì và nâng cao chất lượng. Đội ngũ giáo viên được tăng cường và chuẩn hóa. Chất lượng dạy và học được nâng lên. Công tác huy động trẻ trong độ tuổi đến trường đạt tỷ lệ cao. Tỷ lệ học sinh được công nhận tốt nghiệp THCS đạt 99,84%; số học sinh học tiếp sau TN THCS đạt 84,9%. Tỷ lệ học sinh đỗ TN THPT đạt 99%. Tỷ lệ thanh niên trong độ tuổi có bằng tốt nghiệp THPT và tương đương năm 2023 là 60%. Đội ngũ nhà giáo cơ bản đảm bảo về số lượng, trình độ đào tạo, cơ cấu bộ môn. Các trung tâm học tập cộng đồng hoạt động có hiệu quả tại 16/16 xã, thị trấn. 02 trường được công nhận trường chuẩn Quốc gia, lũy kế 39/59 trường, đạt 66,1%

         Công tác khám chữa bệnh được duy trì thường xuyên, đảm bảo chế độ thường trực cấp cứu, sẵn sàng tiếp nhận, điều trị kịp thời bệnh nhân; Năm 20203, tổng số khám chữa bệnh 164.629/158.153 lượt người, đạt 104,1% KH. 16/16 xã duy trì xã đạt bộ tiêu chí Quốc gia về y tế, đạt 100% KH. Đạt 36,4 giường bệnh/vạn dân, đạt 113% mục tiêu năm 2023, đạt 93,3% so với mục tiêu NQĐH; đạt 8,9 bác sĩ/vạn dân, đạt 99% mục tiêu năm 2023, đạt 74,2% so với mục tiêu NQĐH. Tỷ lệ người dân tộc thiểu số tham gia bảo hiểm y tế 90,8%, đạt 95,6% mục tiêu năm 2023.

         Công tác chính sách xã hội, lao động việc làm được quan tâm triển khai thực hiện hiệu quả. Năm 2023, giới thiệu việc làm cho 32 lao động; tổ chức 22 lớp tập đào tạo nghề với 761 học viên, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 49,4%. Tỷ lệ giảm nghèo năm 2023 đạt 6,55%, bằng 95,71% kế hoạch, vượt mục tiêu Nghị quyết Đại hội. Tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 94,2%.

         Quốc phòng, an ninh được củng cố, tăng cường, chủ quyền biên giới quốc gia được giữ vững; an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội được đảm bảo; quan hệ đối ngoại và hợp tác quốc tế tiếp tục được mở rộng, phát triển đi vào chiều sâu.

         Công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị được triển khai thực hiện đồng bộ. Công tác tư tưởng có nhiều đổi mới, phù hợp với tình hình thực tiễn. Tổ chức bộ máy cán bộ được sắp xếp tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được nâng lên. Đảng bộ huyện luôn chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ, tính chiến đấu của toàn Đảng bộ và của mỗi cán bộ, đảng viên. Thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa II, XIII) về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tập trung tạo nguồn phát triển đảng viên, coi trọng nâng cao cả về số lượng và chất lượng đảng viên mới, chú trọng phát triển đảng viên ở thôn, tổ dân phố. Đến nay, Đảng bộ huyện Mường Khương có 42 tổ chức cơ sở đảng, gồm 20 đảng bộ và 22 chi bộ cơ sở; 243 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở với 3.792 đảng viên; 157/157 thôn, tổ dân phố có chi bộ độc lập chiếm tỷ lệ 100%; tỷ lệ chi bộ thôn, tổ dân phố có chi ủy đạt 73,25%.

         Công tác dân vận, kiểm tra, giám sát, nội chính và phòng chống tham nhũng, tiêu cực được tăng cường. Hoạt động của MTTQ và các đoàn thể có nhiều đổi mới, thể hiện vai trò đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và Nhân dân.

         Với những đóng góp và thành tích đạt được trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng bộ và Nhân dân huyện Mường Khương vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân, Huân chương Lao động hạng Nhất, Huân Chương lao động Hạng Ba. Năm 2010, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc huyện Mường Khương vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng “Huân chương lao động hạng Nhì” có thành tích xuất sắc trong sự nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc thời kỳ đổi mới và nhiều tập thể, cá nhân được Đảng, Nhà nước tặng những phần thưởng cao quý.

         74 năm một chặng đường lịch sử ghi dấu ấn biết bao mồ hôi, công sức và cả xương máu của các thế hệ cán bộ, đảng viên và con em các dân tộc ở Mường Khương đã bền gan, vững chí trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm, đấu tranh với thiên tai, địch họa để bảo vệ và xây dựng quê hương ngày một giàu đẹp, văn minh. Các thế hệ cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng bộ Mường Khương hôm nay tiếp tục phát huy truyền thống của quê hương, hun đúc thêm mạch nguồn ý chí cách mạng tiến công để viết tiếp trang sử vẻ vang và làm cao dày lên những thành tích của Đảng bộ huyện. Tập trung khai thác tốt các tiềm năng, thế mạnh của địa phương, xác định phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm, thực hiện chuyển đổi cơ cấu kinh tế, nhất là các lĩnh vực, các ngành có lợi thế để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng lấy phát triển nông - lâm nghiệp làm nền tảng; đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng hàng hóa, quy mô phù hợp, giá trị kinh tế cao, gắn với thị trường và xây dựng thương hiệu của địa phương. Tăng cường truyền cảm hứng, khơi dậy ý thức khát vọng vươn lên của Nhân dân trong giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.

         Tin tưởng rằng, với truyền thống đoàn kết, tự lực, tự cường và không ngừng đổi mới, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc Mường Khương sẽ hiện thực hóa được khát vọng đưa Mường Khương ra khỏi huyện nghèo vào năm 2025 và trở thành huyện khá của tỉnh Lào Cai vào năm 2030 như mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXIV đã đề ra./.